1900-1901 yıllarında İzmit Mutasarrıfı Musa Kazım Bey denetiminde İzmit Belediyesi tarafından yaptırılan İzmit Saat Kulesi, Mimar Vedat Tek’in eseridir. Kimi kaynaklar kulenin yapımını Bahçecik-İzmitli bir Osmanlı Ermenisi olan Mihran Azaryan olarak da vermektedir.

 

Saat kulelerinin esas işlevi halka zamanı göstermektir. Marangozluğu yanında saatlere olan merakı ile de tanınan Sultan II. Abdülhamit, Osmanlı tahtına çıkışının 25. yıldönümünde saat kulelerinin yaygınlaşması konusunda bir çalışma başlatmış ve Mutasarrıflara (Valilere) gönderdiği bir fermanla Anadolu kentlerinde saat kuleleri yapımını teşvik etmiştir. Bu tarihe kadar Osmanlı’da lüks bir eşya olarak algılanan saat halka ulaşmıştır. 

 

Neoklasik üslupta Hereke ve Tavşancıldan getirilen traverten taşlardan yaptırılan saat kulesi 3,65x3,65 metre ölçülerinde kare planlı olup 4 bölümden oluşmaktadır. Kulenin üç yüzü, mermer motifli çeşmelerle süslenmiştir. Zemin katı oluşturan 1.bölüm diğer üç kattan daha geniş bir şekilde yapılmıştır. Saat kulesi 16.40 m yüksekliğindedir.

 

Kulenin kuzey cephesinde giriş kısmı bulunmaktadır. 1. katın kenarlarında mermer sütunlara, üç kenarında ise  (doğu, batı, güney) çeşmelere yer verilmiştir. Basık kemerli çeşmelerin sebilleri dikkat çekicidir. Çeşme aynalığında yay içerisinde ay yıldız, ay yıldızın altında da çelenk bulunmaktadır. Çeşmelerin üst kısmındaki bordürlerde kitabe kuşakları yer almaktadır. Zamanla tahrip olan kitabe kuşaklarından sadece batıda bulunan kitabe tam olarak okunmaktadır. Burada "Belediye itdi inşâ bu kuleyle çeşmeyi Sîne-i Kameriyye 1318 (1902/03)" yazısı vardır. 

 

Kulenin 2. 3. ve 4. katları oldukça hareketli bir şekilde inşa edilmişlerdir. 2. katta köşelerde sütunlara yer verilmiş, her cepheye kaş kemerli açıklıklar konulmuştur. 2. katta dökme demir korkuluklardan bir gezinti alanı oluşturulmuştur. Son derece zarif bir yapıda olan korkuluklar döneminin üslup özelliklerini yansıtmaktadır.   

 

Kulenin 3. katında da her cephe yüzeyinde kaş kemerli pencerelere yer verilmiştir. Pencerelerin alt kısımlarında, mermer madalyonlar içerisinde II. Abdülmamid'in tuğrası bulunmaktadır. Ayrıca 3. katın köşelerinde silindirik ve elips şeklindeki düz madalyonlar vardır. 

 

Kulenin 4. katında Saat odası yer alır. Dört cephesin de 80 cm çapında saat kadranı bulunmaktadır. Saat başlarında saat sayısı kadar, her yarım saatte bir de, tek çalarak zamanı duyuracak bir mekanizmayla donatılmıştır. Saatin çanı özel bir ton vermek üzere üretilmiştir, kilise çanı tonu olarak algılanmaması için özel bir ton (ses)üretilmiştir. Ünlü Saat Ustası Mustafa Şem-i Pek tarafından yapılan bu saat aktif olarak çalışan son saatlerden biridir. Saatlerin üst kısımlarında üçer pencere kuşağı bulunmaktadır. İnce-sivri külah uygulamasının denendiği bu kulede, saçak sistemi oldukça taşkın yapılmıştır. Saçak altı çeşitli uygulamalarla hareketlendirilmiştir. 

 

İzmit/Kocaeli’nin sembolü haline gelen saat kulesi, her katında farklı mimari uygulamaların denendiği, yine her katında farklı süsleme unsurlarının uygulandığı (oyma ve kabartma vs.), hareketli beden duvarları ve ince uzun-külah yapısıyla dikkat çekmektedir.

 

Saat kulesinin üç tarafında bulunan sebillerin alınlığında ve kapısının üzerinde kitabeler bulunmaktadır.

 

Bu kitabelerde

1318 (M. 1900/1901) Belediye etti inşa 

bu kule ile çeşme-i Seyit Kamari'ye yazmaktadır. 

Orta kattaki çember şeklindeki kartuş içerisinde de Sultan II. Abdülhamit'in tuğrası bulunmaktadır.1971 yılında Seka Genel Müdürlüğü'nün katkılarıyla, 2006 yılında da Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilmiştir. 2011 yılında İzmit Belediyesi tarafından basit onarım çalışmaları yapılmıştır.2013 yılının sonunda arızalan saat 2014 yılının Aralık ayında Milli Sarayların saatçisine onarım için gönderilmiştir. Tamiri tamamlanan saat 2015 yılının Nisan ayında tekrardan çalışmaya başlamıştır. Park ve Bahçeler Müdürlüğümüz tarafından düzenli olarak bakım ve onarımı yapılmaktadır.